Ikoomodernizimii

Ecomodernism falaasama naannoo yoo ta’u, guddinni teeknooloojii uumama eeguu fi fayyaa namaa fooyyessuu kan danda’u karaa ikoo-dinagdee addaan baasuun, i.e., guddina dinagdee dhiibbaa naannoo irraa adda baasuudhaan. Ibsa Ikoomodernizimiin tajaajila ikoloojii uumamaa anniisaa, teeknooloojii fi furmaata sinteetikiitiin bakka buusuun hamma dhiibbaa naannoo irratti dhufu hir’isuuf gargaaranitti hammata. Falmiin bu’uura ikoomoodernizimii uumuu dhaabbilee aadaa madda anniisaa...

Ammayyeessuun ikoloojii

Ammayyeessuun ikoloojii mana barumsaa yaada mootummaanis ta’e gabaan naannoo eeguuf waliin hojjechuu akka danda’u falmudha. Waggoota kurnan darban keessatti sadarkaa idil-addunyaatti hayyootaa fi qaamolee imaammata baasan biratti xiyyeeffannoo guddaa argateera. Innis mala xiinxala akkasumas tarsiimoo imaammataa fi haasaa naannoo ti (Hajer, 1995). Ka’umsaa fi qaamolee ijoo Ammayyeessuun ikoloojii jalqaba bara 1980moota keessa garee hayyoota Yunivarsiitii...

Naannoo magariisa ifaa.

Naannoo magariisa ifaa falaasamaa fi sochii naannoo kan qormaata naannoo furuuf teeknooloojii sadarkaa olaanaa, kalaqa hawaasummaa, kalaqa ikoo, fi dizaayinii itti fufiinsa qabutti fayyadamuu irratti xiyyeeffateedha. Malli kun bifa naannoo aadaa ta’e kanneen fayyadama hir’isuu ykn jireenya salphaatti deebi’uu leellisuu danda’an waliin wal faallaadha. Naannoo magariisa salphaa, fi magariisa dukkanaa’aasochiiwwan xiqqaa biroo yoo ta’an, akkaataa...

BALAALII SIMBIROOTA

أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ Sila gara allaattii hin ilaallee? hawaa samii keessa (kufuu irraa) Rabbiin malee wanti biraa kan ishee hin qabne taatee (bararuuf) laaffifamtuu taatee. Dhugumatti, kana keessa namoota amananiif mallattooleetu jira. Suuratu Nahl Aayata 79 Keeyyatni biraas waa’ee simbirroota...

ZOOLOOJII (Zology)

BINEENSI FI SIMBIROON HAWAASAAN JIRAATA qorannoon akka mul’isutti,  Bineensonni fi simbirroonni akkuma namatti Hawaasaan jiraatan,  ni gurmaa’u, fi waliin Hojjattu, wali wajjiin jiraatu. وَمَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا طَٰٓئِرٖ يَطِيرُ بِجَنَاحَيۡهِ إِلَّآ أُمَمٌ أَمۡثَالُكُمۚ …. Deddeemtuu dachii keessaas ta’ee simbirroon koola isaa lamaaniin bararus ummatoota akka keessanii malee hin taane. Suuraa An’aam Aayata 38

Baayoloojii, Botaanii

Kanaan dura ilmaan namaa biqiltoonnis saalaa dhiiraa fi dubaraa ni qabaatu jedhanii hin beekan turan. Botaanikaa:- biqiltuun hundi dhiiraa fi dubartii akka qabu ibsa. koorniyaa. Biqiltoonni saala tokko qaban illee jiru garuu elementoota adda ta’an kan dhiiraa fi dubaraa qabu.    وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّن نَّبَاتٖ شَتَّىٰ… samii irraa bishaan buuse...

DUKKANA GADI FAGEENYA GALAANAA KEESSAA

Prof. Durga Rao ogeessa addunyaa irratti beekamaa ta’e damee Ji’ooloojii Galaanaa yoo ta’u, King keessatti piroofeesara ture Yuunivarsiitii Abdul Aziiz Jiddaatti argamu. Akkas jedhamee gaafatame keeyyata armaan gadii irratti yaada kenni: أَوۡ كَظُلُمَٰتٖ فِي بَحۡرٖ لُّجِّيّٖ يَغۡشَىٰهُ مَوۡجٞ مِّن فَوۡقِهِۦ مَوۡجٞ مِّن فَوۡقِهِۦ سَحَابٞۚ ظُلُمَٰتُۢ بَعۡضُهَا فَوۡقَ بَعۡضٍ إِذَآ أَخۡرَجَ يَدَهُۥ لَمۡ يَكَدۡ يَرَىٰهَاۗ وَمَن...

Namoonni gara miliyoona 50 ta’an qilleensa fooyya’aa argachuuf tattaafatu.

Agarsiisa tokkummaa kanaan dura hin argamneen, ogeeyyiin fayyaa, dhukkubsattoonni, leelliftoonni, bakka bu’oonni dhaabbilee hawaasa siivikii fi namoonni dhuunfaa miliyoona 47 ol ta’an faalama qilleensaa hir’isuu fi fayyaa namootaa dhiibbaa hamaa irraa eeguuf tarkaanfii hatattamaa akka fudhatamu waamicha sagalee guddaa qabu mallatteessaniiru. Faalamni qilleensaa balaa naannoo fayyaa namaa irratti miidhaa guddaa geessisan keessaa isa tokko yoo...

Faalama Qilleensa Naannoo

Faalamni qilleensaa naannoo mana keessaa ykn alaa keemikaala, fiizikaalaa ykn baayoloojii amala uumamaa qilleensaa fooyyessa kamiinuu faaluudha. Meeshaaleen gubaa manaa, konkolaattonni mootoraa, dhaabbileen industirii fi ibiddi bosona madda faalama qilleensaa barame dha. Faalamtoonni fayyaa hawaasaa guddaa yaaddoo ta’an, xixiqqoo, kaarboon monoksaayidii, ozoonii, naayitiroojiinii daayi’oksaayidii fi salfar daayi’oksaayidii kan dabalatudha. Faalamni qilleensaa alaa fi mana keessaa...