Kompitara eennutu uume ?

Chaarlis Baabaaj KH FRS (/ˈbæbɪdʒ/; 26 Mudde 1791 – 18 Waxabajjii 1871) nama Ingilizii poliimaat ture. Ogeessa herregaa, falaasama, kalaqaa fi makaanikaal injinarii kan ta’e Babbage yaad-rimee kompiitara sagantaa dijitaalaa ta’e kaase. Babbage namoota tokko tokko biratti akka “abbaa kompiitaraa”tti ilaalama. Kompitara makaanikaa jalqabaa, motora garaagarummaa, kan dhuma irratti dizaayinoota elektirooniksii walxaxaa ta’an uumuun isaa...

Alexander Graham Bell. kan telefoona Uume.

Aleeksaandar Giraaham Beel (/ˈɡreɪ.əm/ I; dhalate Aleeksaandar Beel; Amajjii 3, 1847 – Hagayya 2, 1922) dhalataa Iskootilaandii [N 1] lammii Kanaadaa-Ameerikaa kalaqaa, saayintistii fi injinarii yoo ta’u, bilbila qabatamaa jalqabaa paatentii kennuu isaatiin galata guddaa qaba. Akkasumas bara 1885tti dhaabbata bilbilaa fi telegiraafii Ameerikaa (AT&T) waliin hundeesse. Abbaan Beel, akaakayyuun isaa fi obboleessi isaa hundi...

Abbaan kiyya osoo salaata hin salaatin du’e sadaqaa jaariyaa irraa sadaqachuun taatii?

Gaaffii: Abbaan kiyya hin salaatu isaa hin salaanne du’ee, irraa sadaqachuuf jennaan irraa hin sadaqatin, sadaqachuu hin dandeettu naan jedhanii,  mee akkamitti abbaa kiyyaa waa godhuu danda’aa,  yaa Rabbi araaramiif jechuu danda’aa? Deebisaa: Yoo inni salaata diddaa isiitiif didee du’e, salaata uzrii takka malee dabarsee ka takkaahuu hin salaanne taate, ka ammoo salaanni waajiba ta’uu...

Nikaaha dhoksaan hidhachuun akkami?

Gaaffii: Nikaaha dhoksaa ka duraan dogongora duraan dalaganii abbaan beeynaan, nikaaha sii hin hidhu jedheenii lakki nuti wal hin agarree jennee dhoksinee nikahaan sun akkamii? Deebii: Yoo baaxilaan wajjiin jiraatanii jiraatan, nikahaani sun ammallee baaxila . Dhoksaan wajji jiraatanii akka dhoksaan wajji jiraatanillee abbaa ufii dhoksanii nikaaha nuu haa godhuudhaaf itti himan. Kanaafuu shari’aan dogongora...

Dubartootaan Hijaaba uffadhaa jennaaniin didanii kanafuu akkam goona?

Gaaffii: Duri akkanumatti fooxaan wali biraa yaanaa dubartootaan akkasumatti walitti laaqamuun jirtii eega lafa araba dhufnee hijaaba baranne, hijaabni dubartillee kana jechuu barannee amma warra gandaa dubartoota keenna hijaaba uffisuuf yaadne, hin didanii maal goonaa? Deebii:- Haga isiin diinii barattutti itti obsii hijaaba barsiisi. Yoo eega isiin barattee boodallee, obsa keetiin boodallee hagana siin hin...

maallaqa osoo hin kafalin makiinaa irraa bu’ee amma maal godhuu qaba?

Gaaffii: Guyyaa tokko konkolaataa namaan wajji yaabbadhee osoo noolii isii hin kafalin irraa bu’e,  jarrillee na hin gaafannee anillee irraanfadhee achumaan dabree? Deebisaa: Yoo jara argitee itti hin kennine maqaa jaraatiin sadaqadhuu ufirraa baasi. (Maqaa jaraatiin sadaqadhu). Haala saniin yoo ufirraa baafte guyyaa qiyaamaa wanni sirraa fedhan hin jiru.   Sheekh Alii Jimmaa

Bakka taaziyaa waa qabatanii achitti nyaachuun kun akkam?

Gaaffii: Namni taaziyaa walitti dhufee, guyyaa hagasii waliin taa’anii waa nyaatee waliin dhuguun aadaa biyya gariiti, fakkeennaaf, harcee, dhadhaa walitti fida. Biyya teenyatti akka dirqaamaatti harcee fidan dhadhaa fidan marqa marqan namni achitti wal gahee nyaataa dirqamatti fidanii.    Deebisaa: Taaziyaadhaaf yoo birmannaadhaaf yoo ollaan buna fidatee dhufe, ka haajaa isaatiif mataa ufiitiif fidatee dhufe...

Abbaan yoo nikaaha godhuu dide akkam?

Gaaffii: Biyya Arabaa kana keessatti intala abbaan nikaaha godhuu didee eega isiin biyya Arabaa dhayxee namni haraamaan waliin jiraatee nikaaha godhanii kun akkam ? Deebii: Yoo abbaan beekaa intala isaa ajnabiyyaa beekaa nama ajnabiitiin wajjiin biyya addaatti erge, waan isiin dalagde hundaafuu namni gaafatamu isa. Abbaan isaa intala dhale yoo ka obboleessii bira hin jirre,...

Qur’aana irraa yoo qara’eef yoo jawwaala irraa qara’e maal addaan jira?

Gaaffii: Qur’aana irraa yoo qara’eef yoo jawwaala irraa qara’e maal addaan jira? Deebii: Wanni ati qaraate sun yoo qur’aana ta’e, adda hin jiru. Garuu wanni adda jiruun jawwaala kee yoo kiisa kaayattee mana fincaanii seente humaa hin qabu. Garuu qur’aana fuutee mana sagaraa seenuun hin jaalatamu (dandayamuu). Yoo namni bakka kaayu dhabe malee jedhan. Sawwaabatti...

Mucaa tokko Itti heerumuuf erge wolii galle booda, nama hamaa ta’uu yoo bare dhiisuu dandayaa?

Gaaffii: Nama tokkon wal jaalannee wal heerumna jennee warra kiyyattillee dhaamee, akka nikaaha na gootan jedhee dhaamsa bira kaayyadhe. Garuu jala deemee eega isaa qoradheen boodatti akka nama kijibaa ta’eef akka dhalaa biraa wajjiin kijibee jiruufii akka badii adda addaa qabu itti dhaqqabee waan sanirraa uf duuba deebi’e. uf duuba deebi’uu kiyya kanatti maaltu narra...