miidiyaa Hawaasaa (Social Media)

Addunyaa ammayyaa keessatti miidiyaan hawaasaa meeshaa qunnamtii, barnootaa fi bashannanaaf humna guddaa qabu ta’eera. Waltajjiiwwan akka Instagram, YouTube, TikTok fi Facebook odeeffannoo battalumatti argachuu kan danda’an yoo ta’u, fayyadamtoonni dhaggeeffattoota addunyaatiif qabiyyee akka uumuu danda’an ni taasisa. Miidiyaan hawaasaa faayidaa hedduu kan kennu yoo ta’u, keessumaa ilaalcha Islaamummaatiin qormaataafi balaa guddaa qaba. Akka uumaa qabiyyee...

Social Median Qarshii Namaaf Kaffalaa? Maalif Kaffala?

Namootni Hedduun Marsaaleen Hawaasaa Qarshii Namaaf Kaffala Yeroo jedhan Gariin Ammoo soba jechuun yeroo dubbatan ni dhagahama. Isin Miidiyaan Hawaasaa isinif kaffalee beekaa? Social Media Kamtu isiniif kaffale? Bara 1990moota fi 2000moota jalqabaatti interneetiin bal’inaan fayyadamamuu eegale. Yeroo sanitti: Friendster (2002), MySpace (2003), Hi5 (2003) akkasumas Facebook (2004) dhalatan. Yeroo kana Social Media networking qofaan...

Instagraamii (Instagram)

Instagram tajaajila marsariitii hawaasaa suuraa fi viidiyoo bifa gabaabaa qooduun Ameerikaa kan Meta Platforms jedhamudha. Fayyadamtoonni miidiyaa calaqqeedhaan gulaalamuu danda’u, hashtag’n qindaa’uu fi karaa mallattoo teessuma lafaatiin bakka tokko waliin walqabsiisuu akka danda’an hayyama. Maxxansi ummataaf ykn hordoftoota dursanii mirkanaa’aniif qooduun ni danda’ama. Fayyadamtoonni qabiyyee fayyadamtoota biroo mallattoo fi bakkatiin daawwachuu, qabiyyee yeroo ammaa, akka...

kaampaanii (Apple) Apple Inc

Apple Inc. dhaabbata korporeeshinii fi teeknooloojii biyyoota hedduu Ameerikaa yoo ta’u, teessoo isaa Kaalifoorniyaa, Cupertino, Silicon Valley keessatti argamudha. Meeshaalee elektirooniksii fayyadamtootaa, sooftiweerii fi tajaajila isaatiin beekama. Bara 1976tti Steve Jobs, Steve Wozniak fi Ronald Wayne‘n Apple Computer Company jedhamuun kan hundeeffame yoo ta’u, waggaa itti aanutti Jobs fi Wozniak’n Apple Computer, Inc. jedhamuun hundeeffame....

Feesbuukii (Facebook)

Feesbuukiin tajaajila miidiyaa hawaasaa fi marsariitii hawaasaa kan dhaabbata teeknooloojii Ameerikaa Meetaa jedhamuuti. Bara 2004tti Maark Zuukarbarg barattoota Kolleejjii Haarvaard afur biroo fi namoota kutaa tokko keessa jiraatan, Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz, fi Chris Hughes waliin kan uumame yoo ta’u, maqaan isaa daayirektaroota kitaaba fuula yeroo baayyee barattoota yunivarsiitii Ameerikaatif kennaman irraa kan...

Teekinooloojiin har’a Sadarkaa maalii irra jira?

Sadarkaa Teekinooloojiin irra jiruu ٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلَّذِي خَلَقَ Maqaa Gooftaa keetii Isa (waan hunda) uumeetiin dubbisi. خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ (Isa) nama dhiiga ititaa irraa uume. ٱقۡرَأۡ وَرَبُّكَ ٱلۡأَكۡرَمُ Haala Gooftaan kee hunda irra arjaa ta’een qara’i. ٱلَّذِي عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ Isa qalamaan (barreessuu) barsiise sani. عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ يَعۡلَمۡ Nama, waan inni hin...

Applikeeshiniiwwan Ergaa Iccitii Jabeenyaan Beekaman

Isin Ergaa Iccitii ta’e waliif erguuf app kam fayyadamtu? Yeroo interneetii fi Bilbiloota Ammayyaawaan guddachaa dhufan, ergaa (messaging) wal jijjiiruun addunyaa guutuu keessatti baay’ee salphate.  Haa ta’u malee, iccitii (security) fi dhuunfa namaa (privacy) eeguuf yaaliin guddaan taasifamee jira. Mee App armaan gadi jiran sadarkaa Iccitii isaanii haa ilaallu isin kana irratti hundaa’uun filachuun Fayyadamaa....

Waa’ee tiktok hangam Beektu?

Nama hunda kan to’ate tiktok maali? TikTok dhaabbata gurguddoo marsariitii fi app viidiyoo gaggabaaboo yeroo ammaa addunyaa irratti beekamtii ol’aanaa argate keessaa tokko dha. Tajaajilli isaa viidiyoo gabaabaa, sirna edit salphaa, fi trend ammayyaa irratti hundaa’ee, uummata miliyoona hedduu hawwachaa jira. TikTok kan maatii dhaabbata ByteDance jedhamuuti. ByteDance dhaabbata teknoolojii Chaayinaa yoo ta’u, bara 2012...

AI jechuun maal jechuudha? Teeknooloojiin AI Waan Akkamiiti?

AI jechuun maal jechuudha? AI jechuun Artificial Intelligence, hiikaan isaa Ogbarruu/Yaada Namoota fakkeessu jechuudha. Akka afaan Oromoo salphaan yoo ibsamu:  Teeknooloojii kompitara ykn meeshalee gara garaa kan ogummaa nama fakkaatu qaban jechuudha. Kana jechuun kompiterri ykn systemiin tokko yaaduu, hubachuu, murteessu, barachuu, rakkoo furuu danda’u. Amala AI maal fa’i? AI’n hojiiwwan hedduu nama fakkaatan raawwata....

Kalaqa Raadiyoo

Kalaqni qunnamtii raadiyoo waggoota kurnan hedduudhaaf bu’uura ti’oorii hundeessuun, qorannoo yaalii dambalii raadiyoo, fi guddina injinariingii fi teeknikaa dabarsuu fi adda baasuu isaanii wajjin walqabatee ture. Guddinni kun Guglielmo Marconi dambalii raadiyoo gara sirna qunnamtii wayaa malee akka jijjiiru isa dandeessiseera. Yaadni sibiilli telegiraafii elektirikii barbaachisu dhabamsiisuu danda’a, telegiraafii wayaa malee uumuu danda’a jedhu, qunnamtiin...