Biyyoota Musliimonni baay’inaan keessa jiraatan qorannoo kanarratti hirmaatan hedduun Islaamummaan siyaasa keessatti dhiibbaa guddaa akka qabaatu barbaadu. Paakistaan, Joordaan fi Masrii keessatti harki caalaan isaanii seerri isaanii Qur’aana cimsee hordofuu qaba jedhanii kan amanan yoo ta’u, Tuuniziyaa fi Turkii keessatti harki caalaan ykn heddumminni seerri isaanii yoo xiqqaate gatiiwwanii fi qajeeltoowwan Islaamaa hordofuu qaba jedhu. Ilaalchi Libaanos keessatti mul’atu sarara kutaatiin qoodameera.
Biyyoota irra caalaan isaaniis yeroo ammaa Islaamummaan jireenya siyaasaa saba isaanii keessatti gahee guddaa akka qabu dubbatu – kanas irra caalaa ija gaariin ilaalu. Keessattuu lammiileen Tuuniziyaa Islaamummaan mootummaa biyya isaanii keessatti dhiibbaa guddaa, fi ijaarsaa ta’etti ilaaluun isaanii hin oolu. Miirri amantiin siyaasa keessatti dhiibbaa qaba jedhu waggaa darbe keessa Gibxii keessatti haalaan dabaleera. Joordaan biyya harki caalu (%63) Islaamummaan siyaasa isaanii keessatti gahee xiqqaa akka qabu kan dubbatan yoo ta’u, irra caalaan isaanii dhiibbaa Islaamaa dhabuun kun biyya isaaniif waan hamaa ta’uu dubbatu.
Deeggarsa Dhiibbaa Seeraa Qur’aana
Paakistaan, Joordaan fi Masrii keessatti harki guddaan seerri saboota isaanii barsiisa Qur’aanaa cimsee hordofuu qaba jedhanii amanu, Paakistaan keessatti %82 dabalatee.
Gama biraatiin ammoo, deebii kennitoonni Tuuniziyaa, Turkii fi Libaanos gahee olaanaa Islaamummaaf qaban raggaasisuu isaanii xiqqaadha. Tokkoon tokkoon biyyaa keessatti gara kudhan keessaa lama qofatu seerri ciminaan Qur’aana irratti hundaa’uu qaba jedhanii amanu. Kanaa mannaa, Tuuniziyaa keessatti harki caalaan fi Turkii keessatti harki caalaan seerri kun gatii fi qajeeltoowwan Islaamaa hordofuu qaba malee barsiisa Qur’aanaa cimsee hordofuu hin qabu jedhu.
Lammiilee Libaanos biratti ilaalchi garee amantiitiin garaagarummaa guddaa qaba. Muslimoonni Shi’aa harki caalaan (%57) seera qajeelfama Islaamaa hordofuu kan filatan yoo ta’u, Muslimoonni Sunnii ejjennoo kana (%36) fi Qur’aanni gahee tokkollee qabaachuu hin qabu jedhu (%38) gidduutti qoodamaniiru. Kiristaanonni Libaanos harki caalaan (%63) seerri kun tasumaa dhiibbaa Qur’aana irra gahuu hin qabu jedhu.
Dargaggoonni Masrii fi Libaanos keessatti Qur’aanni gahee cimaa akka qabaatu raggaasisuu isaanii xiqqaadha. Lammiilee Masrii keessaa dargaggoonni waggaa 18 hanga 29 jiran keessaa %54 seerri ciminaan Qur’aana irratti hundaa’uu qaba jedhanii kan amanan yoo ta’u, kanneen umriin isaanii waggaa 50 fi isaa ol ta’an keessaa %68 akkasuma jedhu. Haaluma walfakkaatuun Libaanos keessatti dargaggoonni siyaasa keessatti Qur’aanni gahee cimaa akka qabu raggaasisuuf carraan isaanii jaarsolii isaanii irraa dhibbeentaa 11n xiqqaadha.